www.nowystaw.fora.pl

nowy-staw.cba.pl

Witajcie forumowicze. Na podstawie różnych danych próbujemy określić wiek niektórych budynków znajdujących się w Nowym Stawie. Poniżej podajemy adres, dane odnośnie lat budowy. Jeśli posiadacie jakieś dokładniejsze informacje prosimy o informacje. Dział znajdzie się na stronie [link widoczny dla zalogowanych] wraz ze zdjęciami i "dokumentacją" (przez dokumentację rozumiemy np. zdjęcia z danego okresu, na których dany budynek widnieje).

podane niżej daty nie są jeszcze dokładne

1. Dworzec kolejowy.
wybudowany w 1911 roku?

2. Budynek Urzędu Miasta.
wybudowany w latach 1931-1935?

3. Budynek dawnej Szkoły Podstawowej na ul. Wita Stwosza.
otwarcie 1889, wybudowany w tym samym roku?

4. Budynek ZSP nr 5.
otwarcie 22.11.1898, wybudowany w tym samym roku?

5. Wieża ciśnień.
wybudowana w latach 1914-1921?

6. Budynek, w którym znajduje się sklep warzywny.
na fotografii z 1895?

7. Wita Stwosza 3 (chyba 3, chodzi o budynek ze schodkowym szczytem).
na fotografii z ok. 1937?

8. Budynek, w którym znajduje się sklep Jagusia, na przeciwko Komendy Policji.
sprzed 1914?

9. Słodownia.
fotografia sprzed 1939?

10. Budynek na Westerplatte, gdzie obok prawdopodobnie stał wiatrak (między Chemirolem i przystankiem).
na fotografii sprzed 1926?

11. Dawny rybny koło dawnego kina (od kina 3 budynek).
na fotografii sprzed 1928?

12. Kino.
na fotografii sprzed 1928?

13. Komenda Policji.
1922?

14. Wita Stwosza 1.
na fotografii z ok. 1937?

15. Budynek, w którym znajduje się bank.
na fotografii z ok. 1937?

16. Róg Westerplatte i Zwycięstwa.
1917?

17. Obok Urzędu Miejskiego z prawej / lewej.
lata 1931-1935?

18. Apteka na Rynku.
1900?

19. Westerplatte 21.
na fotografii sprzed 1921?

Jeśli znacie dokładne daty któregoś z budynku lub potwierdzacie któreś z podanych wyżej piszcie.

GrosseWerder

5. Wieża ciśnień.
Budowę miejskich wodociągów w Nowym Stawie rozpoczęto w roku 1914. Projekt wieży ciśnień został zatwierdzony 19 lipca 1914 roku, budowę ukończono dopiero po zakończeniu I Wojny Światowej - w roku 1921. Poniżej zamieszczam opis wieży ciśnień.

[link widoczny dla zalogowanych]

9. Słodownia.
Data powstania nowostawskiej słodowni jest trudna do oszacowania, brak jest dokumentacji dotyczącej budowy. Można posłużyć się protokółem przejęcia Nowego Stawu przez komisarzy króla pruskiego z 20 września 1772 roku, który wymienia wśród budynków miejskich słodownię i browar. Jest to chyba pierwszy zachowany dokument który wymiania słodownie/browar w Nowym Stawie. W zapiskach dotyczących pożaru Nowego Stawu 12 maja 1802 roku, wśród zniszczonych budynków wymienia się browar miejski. W książce adresowej browarów i słodowni z lat 1892-1893 (Adressbuch der Brauereien und Malzfabriken, Herausgegeben von Johs. Horn.) można znaleźć informację o browarze ze słodownią którego właścicielem jest M. Jacoby (Neuteich P.T.E. Jacoby, M. Brauerei mit Mälzerei). W latach międzywojennych istniała już tylko słodownia i skład piwa gdańskiego browaru - Danziger-Aktien-Bierbrauerei-DAB.

GrosseWerder

17. Obok Urzędu Miejskiego z prawej ...

Z prawej strony Urzędu Miasta znajduje się kamienica nazywana Willą Monath. Dom ten powstał w latach 1927/1928 na zlecenie i dla rodziny dr Gustava Monath. Jak mówił sam właściciel, był to nowoczesny super dom. Całkowity koszt budowy willi wyniósł 80.000 Guldenów. Dr Gustav Monath pełnił w Nowy Stawie funkcje prokuratora i notarusza w latach 1921-1937.

17. Obok Urzędu Miejskiego z ... lewej.

Budynek z lewej strony Urzędu Miasta powstał w 1927 roku, jako jeden z pierwszych budynków powiększajacych obszar miasta, wokół obszaru dworca. Mieściła się w nim spółka akcyjna gospodarki energią. Powierzchnia budynku była podzielona na biura zarządu spółki i magazyny, na pierwszym piętrze znajdowały się przestronne mieszkania dla kierowników technicznych tego przedsiebiorstwa. Spółka energetyczna zasilała w energię elektryczna nie tylko miasto, ale z czasem większą część Żuław.
Nowostawskie przedsiebiorstwo zostało odkupione przez Elektrownie Gdańską, późniejszą spółkę energetyczna prus zachodnich i działało nadal pod zminioną nazwą. W 1935 roku zarząd spółki energetycznej został przeniesiony do miasta które stało się powiatem - Tiegenhof/Nowy Dwór Gdański.

Willa "Monath" (z prawej strony Urzędu Miasta)
[link widoczny dla zalogowanych]

Spółka akcyjna gospodarki energią (z lewej strony Urzędu Miasta)
[link widoczny dla zalogowanych]

a.

wow, jestem pod wrażeniem i pełna podziwu dla waszej wiedzy Smile

EwaK.

witam
czytam z wielkim zainteresowaniem, proszę o więcej i więcej;) A ja postaram się zaszczepić w małym narybku chęc poznawania miasta

GrosseWerder

1. Dworzec kolejowy.

Nowostawski dworzec kolejowy został wybudowany w 1911 roku, w miejscu starego dworca. Stary dworzec, był to drewniany, parterowy barak, dobrze spełniający swoje funkcje w okresie kiedy odbywał się tu głównie ruch pociągów towarowych. 8 czerwca 1899 roku Westpreussische Kleinbahnen - Aktiengesellschaft, spółka zarządzająca koleją na Żuławach, otrzymała koncesję na otwarcie sieci kolei użytku publicznego. Wzmożone zainteresowanie społeczeństawa wymusiło budowę nowego dworca przystosowanego do obsługi ruchu pasażerskiego. Na terenie stacji, po drugiej stronie torów, bliżej ulicy Westerplatte, znajdował się również budynek dworca kolejki wąskotorowej, jednak nie wiadomo co się z nim stało.

Przypomniało mi się, że naprzeciwko Urzędu Miasta przy drodze prowadzącej do dzisiejszego składu węgla (pomiędzy Kolejową, a Bema) stał piętrowy budynek z czerwonej cegłu to właśnie był dworzec kolejki wąskotorowej. Pamiętam jak go burzyli, wtedy nie budziło to we mnie większych uczuć, teraz gdy dotarło do mnie, że był to budynek dworca wąskotorówki to krew mnie zalewa Evil or Very Mad

. Mam gdzieś zdjęcie tego budynku jak znajdę to wstawie razem z archiwalnymi.

GrosseWerder

2. Budynek Urzędu Miasta.

Budynek powstał w 1927 roku jako jeden z budynków kopleksu powiększającego obszar miasta. Wybudowany został na potrzeby Sądu Obwodowego (Amtsgerich Neuteich) mieszczącego się wcześniej na Placu Pokoju (Friedensmarkt) nr 35. Sąd Obwodowy w Nowym Stawie działał od 1920 roku. Ustawa o ustroju sądownictwa z 1 października 1879 roku wprawadziła czterostopniową strukture sądów i na jej mocy nowostawski sąd działał jako pierwszej instancji, usprawniając sądownictwo na terenie Żuław. Przeniesienie sądu do nowego budynku zostało podyktowane powstaniem w 1923 roku przy sądzie obwodowym, sądu własności dziedzicznej (Anerbengerichte) dla spraw niepodzielnych gospodarstw chłopskich oraz sądu do spraw młodzieży (Jugendgerichte), jak i przejęciem w 1924 roku południowej części Żuław Wiślanych, spod juryzdykcji sądu w Nowym Dworze Gdańskim. Nowostawski sąd działał do 1935 roku. Od 1935 roku mieści się w tym budynku Urząd Miasta Nowy Staw.

GrosseWerder

Szperając w necie znalazłem jakiś dokument - załącznik I (nie wiem do czego ten załącznik, ale to nie istotne ), podano w nim rok powstania niektórych budynków. Poniżej wypisałem budynki z podanym rokiem budowy, który w niektórych przypadkach jest rozbieżny z datami podawanymi w publikacjach dotyczących Nowego Stawu. Link do oryginału dokumentu: [link widoczny dla zalogowanych]

1. Budynek Urzędu Miasta- ul. Bema 1 - 1899
2. Były budynek OSP - ul. Słowackiego - 1984
3. Budynek SP2 - ul.Gdańska 53 - 1964
4. Przedszkole - ul.Gdańska 43b - 1989
5. Budynki mieszkalne:
- ul. Pułaskiego 6 - 1918
- ul. Wita Stwosza 23 - 1922
- ul. Gdańska 20 - 1908
- ul. Gdańska 23 - 1920
- ul. Kopernika 6 - 1910
- ul. Matejki 4 - 1924
- ul. Mickiewicza 7 - 1928
- ul. Mickiewicza 9 - 1915
- ul. Mickiewicza 14 - 1919
- ul. Mickiewicza 15 - 1924
- ul. Mickiewicza 21 - 1920
- ul. Okrzei 2/3 - 1920
- ul. Powstańców 1A - 1918
- ul. Pułaskiego 12A - 1920
- ul. Słowackiego 2 - 1932
- ul. Westerplatte 6 - 1932
- ul. Westerplatte 9 - 1896
- ul. Wita Stwosza 7 - 1908
- ul. Wita Stwosza 14 - 1906
- ul. Wita Stwosza 16 - 1902
- ul. Wita Stwosza 22 - 1915
- ul. Wita Stwosza 28 - 1901
- ul. Wita Stwosza 33 - 1904
- ul. Wita Stwosza 37 - 1912
6. Budynki użytkowe:
- ul. Kościuszki 15a - 1930
- ul. Kościuszki 15b - 1929
- ul. Matejki 6a - 1925
- ul. Gdańska 45a - 1932
- ul. Gdańska 57a - 1929
- ul. Wita Stwosza 13a - 1922
- ul. Wita Stwosza 15a - 1915
- ul. Wita Stwosza 23a - 1924
- ul. Wita Stwosza 28a - 1926
- ul. Mickiewicza 1a - 1971
- ul. Słowackiego 13a - 1928
- ul. Pułaskiego 13a - 1920
- ul. Jana Pawła II 3a - 1922
- ul. Gdańska 47a - 1936
- ul. Słowackiego 7a - 1395
- ul. Kopernika 11 - 1916